Qırmızı və ya qızıl çay
Roybos - Aspalathus linearis adlı Afrikada bitən qırmızı rəngli çaydır. Kol şəklində birbitki olan rooibos hazırlanması zamanı fermentativ prosesə uğrayaraq (mayalanır və qurudulur) qırmızı-qəhvə rəngi arasında bir rəngə çevrilir. Ona görə də qııl və ya qırmızı çay adını veriblər. Bu çayın yaşıl olan forması isə fermentativ prosesdən keçirilməyən növüdür. Roybos çayını çox az yerlərdə yetişdirirlər. Çin, ABŞ və Avstraliya kimi ölkələr yetişidirləməsini yüksək səviyyədə bacarmamışdılar. Yetişdirilməsi üçün iqlim önəmlidir. Rooibos çayı hələ yaşıl çay və mate çayının populyarlığını qazanmamışdır, lakin məlum olur ki, Rooibos bu tanınmış çaylardan daha çox olmasa da, bir o qədər faydası ola bilər. Qeyd etmək vacibdir ki, Rooibos texniki cəhətdən bitki mənşəli bir çaydır və həqiqi bir çay deyil.
Təbii olaraq kofeinsiz, bal və qızılgülləri xatırladan bir dadı ilə mülayim şirin və dadlıdır. Rooibos ayrıca digər əhəmiyyətli üstünlüklərə də malikdir.
Dadı çox gözəl, qoxusu ondan da gözəl olan çayın dəri səpgiləri, dermatit, ekzema və iltihabli dəri problemləri zmanı faydalıdır. Tərkibi vitamin-minerallarla zəngindir. Xüsusilə, dəmir, mis, natrium və kalium var.
2010-cu il Etnofarmakoloji jurnaın Sentiyabr buraxılışında bitkinin xərçəng hüceyrələrinin böyüməsinin qarşısının alınması öyrənilmiş və nəşr edilmişdir. Həmçinin HDL yəni yaxşı xolesterol miqdarının artırması kimi faydaları da qeyd olunur. OHİO Universiteti tərəfindən araşdırmaya görə roybosda tapılan nothofagin maddəsi sinir və beyin funksiyası üzərində qoruyucu təsirləri öyrənilmişdir.
Cənubi Afrikada az yaşlı uşaqlarda köp zamanı istifadə edilir. Roybos ayrıca, mərkəzi sinir sistemində rahatlamanı təşviq etmək üçün işləyən təbii olaraq sakitləşdirici xüsusiyyətlərə malikdir. Bu, Cənubi Afrikadakı uşaqlara tez-tez verilməsinin bir səbəbidir, lakin bir çoxu buna təbii yuxu yardımı və yuxusuzluğun aradan qaldırılmasına kömək etmək üçün müraciət edirlər. Keyfiyyətli yuxunu təşviq edə biləcəyinin digər bir səbəbi, tez-tez ənənəvi qəhvə və çayın kofeinsiz əvəzedicisi kimi istifadə edilməsidir, çünki kofeinin çıxarılması da yuxu keyfiyyətinin yaxşılaşdırılmasına kömək edir.
Antioksidant təsirləri öyrənilsə də hamiləlik dövründə içilməsi və yan təsirləri aşkarlanmamışdır. Bu istiqamətdə bir sıra araşdırmalar davam edir. Rooibos, qan dövranını yaxşılaşdırdığı təsbit edilmiş xrysoeriol adlı bir qarışıq mövcuddur. Qan təzyiqi və ürək sağlamlığı kimi dövranla əlaqəli şeylərin dəstəklənməsində faydalı ola biləcəyinə dair ortaya çıxan bəzi dəlillər var.
Hazırlanması di qara çayın dəmlənməsinə çox bənzəyir. 1 çay qaşığı roybos çayı götürülür 200 ml qaynar suda 10 dəqiqə dəmlənilir və gün ərzində 3-4 dfə eyni qayda ilə içilir.
Rooibos, fincan başına təxminən 1,5 mq olan luteolin və Quercetin flavonoidlərinin mənbəyi kimi təsbit edilmişdir. Laboratoriya testlərində bu flavonoidlər müəyyən xərçəng növlərinə qarşı qoruyucu təsir göstərir və laboratoriya tədqiqatlarında xərçəng hüceyrələrinin ölümünə səbəb olur.
Təbii olaraq kofeinsiz, bal və qızılgülləri xatırladan bir dadı ilə mülayim şirin və dadlıdır. Rooibos ayrıca digər əhəmiyyətli üstünlüklərə də malikdir.
Dadı çox gözəl, qoxusu ondan da gözəl olan çayın dəri səpgiləri, dermatit, ekzema və iltihabli dəri problemləri zmanı faydalıdır. Tərkibi vitamin-minerallarla zəngindir. Xüsusilə, dəmir, mis, natrium və kalium var.
2010-cu il Etnofarmakoloji jurnaın Sentiyabr buraxılışında bitkinin xərçəng hüceyrələrinin böyüməsinin qarşısının alınması öyrənilmiş və nəşr edilmişdir. Həmçinin HDL yəni yaxşı xolesterol miqdarının artırması kimi faydaları da qeyd olunur. OHİO Universiteti tərəfindən araşdırmaya görə roybosda tapılan nothofagin maddəsi sinir və beyin funksiyası üzərində qoruyucu təsirləri öyrənilmişdir.
Cənubi Afrikada az yaşlı uşaqlarda köp zamanı istifadə edilir. Roybos ayrıca, mərkəzi sinir sistemində rahatlamanı təşviq etmək üçün işləyən təbii olaraq sakitləşdirici xüsusiyyətlərə malikdir. Bu, Cənubi Afrikadakı uşaqlara tez-tez verilməsinin bir səbəbidir, lakin bir çoxu buna təbii yuxu yardımı və yuxusuzluğun aradan qaldırılmasına kömək etmək üçün müraciət edirlər. Keyfiyyətli yuxunu təşviq edə biləcəyinin digər bir səbəbi, tez-tez ənənəvi qəhvə və çayın kofeinsiz əvəzedicisi kimi istifadə edilməsidir, çünki kofeinin çıxarılması da yuxu keyfiyyətinin yaxşılaşdırılmasına kömək edir.
Antioksidant təsirləri öyrənilsə də hamiləlik dövründə içilməsi və yan təsirləri aşkarlanmamışdır. Bu istiqamətdə bir sıra araşdırmalar davam edir. Rooibos, qan dövranını yaxşılaşdırdığı təsbit edilmiş xrysoeriol adlı bir qarışıq mövcuddur. Qan təzyiqi və ürək sağlamlığı kimi dövranla əlaqəli şeylərin dəstəklənməsində faydalı ola biləcəyinə dair ortaya çıxan bəzi dəlillər var.
Hazırlanması di qara çayın dəmlənməsinə çox bənzəyir. 1 çay qaşığı roybos çayı götürülür 200 ml qaynar suda 10 dəqiqə dəmlənilir və gün ərzində 3-4 dfə eyni qayda ilə içilir.
Rooibos, fincan başına təxminən 1,5 mq olan luteolin və Quercetin flavonoidlərinin mənbəyi kimi təsbit edilmişdir. Laboratoriya testlərində bu flavonoidlər müəyyən xərçəng növlərinə qarşı qoruyucu təsir göstərir və laboratoriya tədqiqatlarında xərçəng hüceyrələrinin ölümünə səbəb olur.
Rəylər